Zarządzanie strachem to strategia socjotechniczna i propagandowa polegająca na instrumentalnym wykorzystaniu emocji strachu, w celu kontrolowania i manipulowania grupami lub całymi społeczeństwami. Opiera się na konstruowaniu, nakierowywaniu oraz skutecznym podsycaniu lęków społecznych lub paniki moralnej, w konsekwencji czego, osoba lub osoby zarządzające strachem mogą postawić się w roli obrońcy.
Zarządzanie strachem wykorzystywane jest w komunikacji politycznej jako narzędzie służące do realizacji celów politycznych przez budowanie poparcia społecznego. W danych momentach historycznych może być najważniejszym i najszybszym instrumentem rządzenia państwem albo społecznością. Jednym z efektów zarządzania strachem jest rozdźwięk pomiędzy społecznym poczuciem bezpieczeństwa a realnym zagrożeniem.
Osoby korzystające ze strategii zarządzania strachem bywają nazywane handlarzami strachu. Strategia zarządzania strachem jest pojęciem pokrewnym do kultury strachu.
Handlarz strachu konsekwentnie komunikuje swoją narrację, stale wyolbrzymiając zagrożenie, lub wręcz całkowicie zniekształcając prawdę na jego temat. Konsekwencją utrzymywania poczucia stanu zagrożenia jest społeczne przyzwolenie na działania polityczne / społeczne, które w innych okolicznościach byłyby przez nie uważane za niedopuszczalne. Celem handlarza strachu jest wytworzenie w manipulowanej społeczności przekonania, że jedynym możliwym ratunkiem przed “zagrożeniem” jest udzielenie poparcia i podporządkowanie się proponowanym przez niego politykom / działaniom.
Handlarze strachem korzystają z szerokiego spektrum strategii socjotechnicznych i propagandowych.
Zarządzanie strachem prowadzi do powstania dwóch rodzajów ofiar. Ofiarą bezpośrednią jest grupa lub społeczeństwo, które zostały poddane manipulacji przez handlarzy strachu, przy wykorzystaniu wymienionych wyżej strategii zarządzania strachem. Efektem manipulacji jest zmiana postaw, rozwinięcie wrogiego stosunku do wybranej grupy obcej, zbudowanie przekonań opartych na fałszywych przesłankach.
Druga kategoria ofiar – pośrednich, to członkowie grup, które zostały wskazane przez handlarza strachu jako źródło zagrożenia. W konsekwencji doświadczają oni stygmatyzacji, marginalizacji, wykluczania, lub – w skrajnych przypadkach – bezpośredniego prześladowania.
Przykłady historyczne zarzadzania strachem to m.innymi polowanie na czarownice w okresie wczesnej nowożytności .
W Europie między XV a XVIII wiekiem z różnym natężeniem występowała panika moralna zorientowana wokół strachu przed czarownicami, które miały stanowić zorganizowane niebezpieczeństwo dla chrześcijaństwa. W konsekwencji wiele kobiet oskarżono o bycie czarownicami oraz kontakty z Szatanem w ramach procesów o czary.
Za prawdziwy początek procesów o czary uważa się wydanie przez Papieża Innocentego VIII bulli Summis desiderantes affectibus, która uznawała istnienie czarów i czarownic za prawdziwe i dawała inkwizycji przyzwolenie na prowadzenie działań przeciw nim. W efekcie tworzenia kozłów ofiarnych w postaci czarownic, klasy panujące mogły nie tylko wybielić się z oskarżeń o dominację, ale stawiały się wręcz w pozycji niezbędnych strażników porządku społecznego.
İnny przyklad to Plaga stonki ziemniaczanej w Polsce.
W latach 50. XX wieku, w związku z upowszechnieniem się Polsce niszczącej uprawy stonki ziemniaczanej, władze PRL wszczęły kampanię propagandową, obciążającą odpowiedzialnością za plagę stonki Stany Zjednoczone.Według komunikatu Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych zamieszczonego 1 czerwca 1950 roku w Trybunie Ludu chrząszcz ten miał zostać zrzucony w masowych ilościach przez amerykańskie samoloty do Bałtyku, skąd wypełzł na wybrzeże i rozplenił się po całym kraju, rozpoczynając wymierzone w socjalistyczną Polskę dywersyjno-sabotażowe działania, polegające na zachłannej konsumpcji upraw ziemniaczanych.
Jednocześnie stonka ziemniaczana została wykorzystana przez propagandę PRL do tłumaczenia niedoborów na rynku żywności, a występowanie plagi stonki tłumaczone było jako dywersja wrogów socjalizmu.
Jeszcze inny przyklad takiego zarzadzania to Genetycznie modyfikowana żywność.
Pierwszym produktem genetycznie modyfikowanym wprowadzonym do sprzedaży był w 1994 roku pomidor FlavrSavr, wprowadzony do sprzedaży przez firmę Calgen Inc. Od samego początku żywność pochodząca z upraw modyfikowanych genetycznie wzbudzała kontrowersje. Organizacje ekologiczne i konsumenckie prowadzą skuteczne kampanie przekonujące opinię publiczną na całym świecie o szkodliwości żywności GMO.Jednocześnie istnieje naukowy konsensus co do tego, że żywność taka nie jest bardziej niebezpieczna dla zdrowia niż żywność nie-GMO.W efekcie tych kontrowersji i kampanii społecznych, wiele krajów wprowadza ustawodawstwo ograniczające produkcję i sprzedaż GMO, lub ustanawiające obowiązek jej oznaczania na opakowaniach.
No i doszliśmy do punktu kulminacyjnego czyli GMO wprowadzane do genów ludzkich czyli modyfikacja czlowieka na niewolnika.
