Po arabsku zwana Samaria to górzysta pustynia położona we wschodniej części Judei w środkowej części Izraela. Pustynia rozciąga się wzdłuż zachodniego brzegu Morza Martwego. Stanowi ona wyżynę poprzecinaną głębokimi kanionami.
Pustynia Judzka była w przeszłości miejscem pobytu tysięcy pustelników skupionych wśród licznych ławr i monastyrów. Do dzisiaj zachowało się sporo zabytków, sięgających okresu rzymskiego (Masada).
W odległości 1 km na północny zachód od brzegu Morza Martwego znajdują się słynne ruiny starożytnej osady Kumran, w pobliżu której odnaleziono Zwoje z Qumran.
Najbardziej interesujaca jest Masada forteca Heroda Wielkiego.
Początki istnienia twierdzy sięgają okresu rządów dynastii hasmonejskiej. W 40 roku p.n.e. w Masadzie schronił się Herod uciekając przed Partami. Od tego czasu upodobał sobie to miejsce i według relacji Józefa Flawiusza, jako król Judei od 37 r. p.n.e. udoskonalił jeszcze jego obronność, wznosząc mury i wieże obronne oraz budując zbiorniki na wodę i magazyny na zapasy, co umożliwiało stawianie czoła oblężeniu przez długi czas i czyniło twierdzę prawie niemożliwą do zdobycia.
Od 6 roku n.e. twierdza służyła jako rzymska strażnica graniczna. W roku 66 n.e. w czasie wojny żydowskiej Masadę zajęli sykariusze – najbardziej radykalny odłam Zelotów.
W roku 73 n.e. była ona jednym z trzech ostatnich punktów oporu przeciw Rzymianom. Oblężenia twierdzy podjął się Flawiusz Silwa. Brało w nim udział 5 tysięcy żołnierzy rzymskich oraz 9 tysięcy niewolników i jeńców, wykorzystywanych głównie do prac ziemnych. Dzięki nim usypano skarpę, po której rozpoczęto szturm fortecy przy pomocy wieży oblężniczej. Na czele broniących się sykariuszy stał Eleazar ben Jair. Sytuacja wewnątrz twierdzy w czasie oblężenia znana jest z relacji Józefa Flawiusza. Według opisu kiedy obrońcy dostrzegli bezcelowość dalszej obrony, zgodzili się na propozycję zbiorowego samobójstwa, wysuniętą przez ben Jaira. Każdy mężczyzna zabił żonę i dzieci, następnie wylosowano dziesięciu zelotów, którzy zabili pozostałych mężczyzn, z tych wybrano jednego, który zabił pozostałych i wreszcie popełnił samobójstwo. Pozostawione nietknięte zapasy żywności miały uświadomić Rzymianom, że nie wzięli twierdzy głodem. Flawiusz podaje liczbę 960 obrońców, którzy odebrali sobie życie. Ocalały dwie kobiety z pięciorgiem dzieci, ukryte w kanale. Po zdobyciu Masady przez jakiś czas znajdował się w niej rzymski posterunek. Potem przebywali w niej bizantyjscy mnisi (pozostały po nich szczątki kaplicy). Zostali wyniszczeni przez najazd perski lub arabski. Od VII wieku Masada nie była zasiedlona.
Miejsce położenia Masady ustalono w roku 1842, a zakrojone na szeroką skalę prace archeologiczne prowadzono w latach 1963–1965. Zasadnicze znaleziska pochodzą z okresu panowania Heroda i powstania żydowskiego. Główne odkryte obiekty to Pałac Zachodni, z zachowanymi częściowo malowidłami i mozaikami i najstarsza znana synagoga z obszaru Palestyny, zbudowana przez Heroda, z kamiennymi siedziskami dodanymi przez zelotów. Znaleziono także fragmenty papirusowych i pergaminowych zwojów z tekstami biblijnymi i pozabiblijnymi, głównie o charakterze apokryficznym. Ponadto bardzo liczne inskrypcje na ostrakach, a także na dzbanach na wino (inskrypcje zawierają datę produkcji). W latach 1963–1965 znaleziono nasiona palmy daktylowej (Matuzalem), z których jedno wykiełkowało. Zagadką archeologiczną jest fakt, że dotychczas nie odnaleziono miejsca pochówku ciał samobójców.
